این موضوعات در معنایی دیگر اصول و آداب تشریفات نامیده می شوند. تشریفاتی که سازنده یک ارتباط سالم و موفق اجتماعی است. ارتباط سالم و موفق موجب می شود تا ما مشکلاتمان را ساده تر حل نماییم، اعتبار کسب کنیم و مورد اطمینان دیگران قرار بگیریم. با آن ها دوست شویم و از این تعامل دوطرفه سود ببریم وسود برسانیم، معامله، مبادله و امرار معاش کنیم، وصلت و کنیم و زندگی بسازیم، تفریح و سرگرمی را بیشتر، صممیت کنیم و لذت ببریم، شراکت کنیم و رونق ببخشیم و را هنمایی وگفتگو کنیم و خدا را بهتر بشناسیم.
قسمت دوم از اصول و قوانین آداب و معاشرت که پایین تر به آن ها اشاره می شود نکاتی است که در قوانین اجتماعی کلیه کشورها مشترک است و به نوعی رفتار سالم و پسندیده ای به شمار می آید که در ارتباطات مختلف برای به دست آوردن سطح فرهنگی و اجتماعی افراد در هر نقطه از جهان بر روی آن تمرکز می شود و انتظار می رود.
قبل از این که به نکات اصلی اشاره کنیم لازم است یادآور شویم که اصل اساسی قانون تشریفات و ارتباط اجتماعی این است که ما همیشه از خود بپرسیم و بدانیم که:
۱- با چه کسی ارتباط برقرار کرده ایم؟ ۲- کجا؟ ۳- چه زمانی؟ ۴- به چه منظور؟
این سوالات برای این است که ما حد و مرز رابطه را به دست آوریم و از رفتارهای غیرمنتظره، بحث های نابه جا، حرکات نادرست و درخواست های بی موقع بپرهیزیم.
برای مثال با در نظر گرفتن سوالات بالا دیگر اتفاق نمی افتد که هنگام خواستگاری شازده داماد کنار پدر عروس بنشید و دستش را دور گردن او بیاندازد و در مورد دارایی وی و سهم الارث عروس خانم سوال کند!
یا این که وقتی یک کارمند بانک آشنای خود را پشت باجه می بیند، به یاد آورد که در محیط کار قرار دارد و باید به چشم یک مشتری به آشنای خود بنگرد و فورا کار وی را انجام دهد تا نوبت به دیگری برسد، نه این که بی تفاوت به وقت دیگران، با او شروع به سلام و احوالپرسی و مباحث شخصی طولانی مدت نماید و هر یک از مشتریان هم اعتراض کرد چپ چپ به او نگاه کند و جر و بحث نماید.
نکاتی از آداب معاشرت
سلام و احوالپرسی
در فرهنگ همه ملت ها و عرف بین الملل، چگونگی سلام و احوالپرسی با دیگران در شناخت شخصیت افراد و قضاوتی که از رفتار و اخلاق آن ها خواهند داشت تاثیر فراوانی دارد. همه افراد با هرگونه رفتار و مقام و شخصیتی، طالب آن هستند تا از سوی طرف مقابل به گرمی مورد استقبال قرار بگیرند و توجه آن ها را به خود جلب نمایند.
– سلام کردن وظیفه اخلاقی کوچک ترها می باشد و بزرگترها وظیفه دارند تا با گرمی بدان پاسخ هند. البته آقایان باید در سلام گفتن به خانم ها تقدم جویند و خانم ها هم باید به بزرگ ترها بدون مکث و تردید سلام کنند. بی توجهی و یا کم محلی به سلام دیگران موجب و رنجش ناراحتی سلام دهنده می شود و افراد ناظر دلیل آن را به بی ادبی و خودخواهی پاسخ دهنده نسبت می دهند.
– این که افراد بزرگ تر یا خانم ها به دلیل اولویت خود انتظار سلام داشته باشند کار پسندیده ای نیست و بی ادبی محسوب می شود چرا که پیشی گرفتن در سلام نشانه تواضع و ادب فرد است. افراد مسن بهتر است بجای سلام با فرد کوچک تر از خود احوالپرسی نمایند.
– هنگام سلام و احوالپرسی باید کاملا از جا برخاست نه اینکه نیم خیز شد یا نشسته سلام و احوالپرسی کرد. طرف مقابل هم باید از برخاستن مخاطبش تشکر کند و از او خواهش کند مجددا برجایش بنشیند.
– در ادامه سلام باید احوالپرسی صورت پذیرد و به سوالات طرف مقابل مختصرا پاسخ داده شود اما نباید وارد مسایل شخصی و محرمانه افراد شد یا در جواب احوالپرسی بحث پزشکی راه انداخت. هنگام سلام کردن باید به چشمان طرف مقابل نگاه کرد، در صورت امکان دست او را به گرمی فشرد و با خم کردن سر و یک لبخند ملایم اظهار خرسندی نمود.
– کسی که وارد مکان یا جمعی می شود باید به دیگران سلام کند حتی اگر از همه بزرگ تر باشد.
– با افراد ضعیف تر از خود نباید با غرور و تکبر سلام و احوالپرسی کرد.
– برای همه افراد حتی کودکان از ضمیر”شما” بجای “تو” استفاده کنید.
– افرادی که به مقام و ثروتی رسیده اند باید متوجه باشند که بیشتر زیر ذره بین قرار دارند و لازم است که سلام و احوالپرسی و در مجموع خلق و خوی خود را گرم تر از گذشته نشان دهند حتی با افراد پایین دست.
– هنگام سلام و احوالپرسی در کوچه و خیابان و معابر و مجامع باید مکث کامل کنیم و اگر طرف مقابل قصد ادامه صحبت یا پرسیدن سوالی داشت باید توقف نمود به گفتگو پرداخت. راه رفتن و دیگران را دنبال خود کشاندن هرچقدر هم سطحشان پایین باشد خلاف نزاکت است.( این روش اغلب در بیمارستان ها، دانشگاه ها و ادارات کاربرد دارد.)
– اهمیت ندادن به افراد آشنایی که از کنار ما می گذرند نشانه بی ادبی کامل است و یک خودخواهی محض به حساب می آید.
– هنگام سلام و احوالپرسی داشتن صدا به اندازه تصویر مهم است! به این معنی که از اشاره کردن سر بدون بیان کلمات جدا خودداری کنید!
– وقتی سرگرم بحث مهم یا کار ارزشمندی هستید نباید به بهانه اینکه کار مهمی انجام می دهید از سلام و احوالپرسی غافل شوید.
دست دادن
طرز دست دادن مانند راه رفتن و حرف زدن نشان دهنده اخلاق و شخصیت افراد است و می توان از این طریق به میزان اعتماد به نفس، بی تفاوتی، خونگرمی و تکبر فرد پی برد.
– هنگام دست دادن با افراد حواستان را به مخاطب باشد و با دیگران صحبت نکنید.
– هنگام دست دادن نباید با کسی که به او دست می دهیم فاصله زیادی داشته باشیم و دست خود را بیش از اندازه دراز کنیم. ادب حکم می کند که پاپیش گذاریم و به فرد مورد نظر نزدیک شویم.
– هنگامی که دستانمان خیس یا کثیف هستند یا وسیله ای در دست داریم باید قبل از این که طرف مقابل دستش را دراز کند با صدای بلند عذرخواهی کنیم و از دست دادن با وی جلوگیری نماییم. طرف مقابل هم در صورت مشاهده چنین شرایطی باید از دست دادن خودداری کند.
– بعضی ها عادت دارند هنگام دست دادن دستشان را به بدن خود می چسبانند. این کار نشانه غرور و تکبر است.
– فشردن دست دیگران، تکان دادن یا نگه داشتن دست طرف مقابل برای مدت طولانی در دستان خود و گذاشتن دست دیگر بر روی دستان وی نشانه بی ادبی است.
– خودداری از دست دادن به افراد سطح پایین یا فردی که دستش را دراز کرده، نشانه بی ادبی و غرور است.
– دست دادن با دستکش صحیح نیست.
– در یک میهمانی لازم نیست به تمام افراد تک تک دست داد و احوالپرسی کرد و می توان بعد احوالپرسی با خانواده میزبان برای دیگران از فاصله مناسب سرتکان داد و احوالپرسی کوتاهی انجام داد.
– هنگام دست دادن باید به چشمان طرف مقابل نگاه کرد. خیره شدن به اطراف و نگاه به دور و بر خلاف ادب است. ضمن این که نباید پاسخ دست دادن دیگران را با دست چپ داد.
ظاهر و لباس
– هرگز در میهمانی ها، مجامع عمومی، کوچه و خیابان، موهایتان را شانه نکنید، ناخن نگیرید، کفش هایتان را تمیز نکرده و لباستان را مرتب نکنید. مدارک و اسناد داخل جیبتان را بیرون نریزید و پول های خود را نشمارید.
– لباس های پر نقش و نگار و رنگارنگ نپوشید. نوع لباس رابطه مستقیم با شخصیت شما دارد. سعی کنید به گونه ای لباس بپوشید که بیان کننده شان و شخصیت موردعلاقه شما باشد. مناسب ترین حالت استفاده از لباس های با طرح ساده و رنگ های متناسب با سن می باشد.
– به هیچ وجه با پیژامه و لباس خانه وارد خیابان، پارکینگ خانه یا هر جایی که خانم ها حضور دارند نشوید.
– اگر در خانه میزبان هستید یا میهمان کسی شده اید از پوشیدن لباس های شخصی مانند، پیژامه و شلوارک صرف نظر کنید.
– پیراهن کت و شلوار باید تمیز و اتوشده باشد،کفش ها واکس زده و براق.
– به کمربند خود کلید، گوشی موبایل یا هر وسیله دیگری آویزان نکنید!
– در مکان های رسمی، خیابان و محل کار از دمپایی به جای کفش استفاده نکنید.
– اگر در جمعی هستید که حتی یک نفر هم از سیگار کشیدن شما ناراحت می شود فورا سیگارتان را خاموش کنید و معذرت بخواهید.
– یقه پیراهن باید محکم و باوقار باشد. باز گذاشتن دکمه آخر پیراهن کار شایسته ای نیست.
هرگز در مجامع رسمی و جلسات پای خود را از کفش بیرون نیاورید.
– هنگام راه رفتن کفش و دمپایی خود را بر روی زمین نکشید. روش صحیح آن است که صدای پای شما شنیده نشود یا صدای آن آرام و متین باشد.
– مواضب باشید هنگام راه رفتن کلید یا سکه های داخل جیبتان سمفونی اجرا نکنند!
– استفاده از جوراب هایی که پا از داخل آن مشخص باشد برای آقایان مناسب نیست.
– استفاده از جوراب های پاره یا دوخته شده واقعا منسوخ شده است.
– دستان خود را همیشه تمیز و نرم نگاه دارید.
– یادتان باشد همیشه مواظب وضع ظاهری و نظم لباس هایتان باشید زیرا این اصل مهم همیشه از جانب اطرافیان به شدت مورد توجه خواهد بود.
تماس تلفنی
لحن صحبت کردن و آهنگ صدا و میزان علاقه شما به مکالمه نقش زیادی در روحیه مخاطبتان خواهد داشت که به او در درک روحیه و احساس شما کمک خواهد کرد.
– گوش دادن به مکالمات تلفنی دیگران به هیچ وجه درست نیست.
– جواب دادن تلفن های ناشناس را به کودکان نسپارید. درواقع کودک تنها باید به تلفن هایی پاسخ بدهد که تماس گیرنده خود قصد صحبت با او را دارد مانند، پدربزرگ ها و مادربزرگ ها!
– تنها با کلمات “بله” و “نه” با دیگران مکالمه کردن نشانه بی توجهی به کسی است که با شما صحبت می کند. بهتر است که این گونه مسابقه بیست سوالی برگزار نکنید!
– هنگام صرف غذا، حضور در جلسه، بحث و گفتگوی جدی با دیگران، تا حد امکان از تماس تلفنی پرهیز و آن ها را به زمانی دیگر موکول کنید.
– اگر با جایی تماس می گیرید که شما را نمی شناسند باید فورا خود را معرفی کنید.
– اگر تلفن کننده با کس دیگری کار دارد هرگز از او نپرسید “چه کار داری؟”
– هنگامی که به دیگران تماس می گیرید و قصد مکالمه طولانی دارید ابتدا از او بپرسید که فرصت دارد با شما صحبت کند یا نه.
– اگر قصد دارید از تلفن دیگران استفاده کنید قبل از استفاده از او اجازه بگیرید. در این هنگام سعی کنید مکالمه تان کوتاه باشد و از گرفتن شماره های متعدد خودداری کنید.
– وقتی قصد دارید به تلفن همراه دیگران تماس برقرار کنید خودتان شماره او را بگیرید زیرا تلفن همراه یک وسیله شخصی است و نباید شماره تلفن شخصی دیگران را در اختیار منشی و اپراتور یا شخص غریبه گذاشت.
– قبل از خداحافظی گوشی تلفن را قطع نکنید حتی اگر کار به دعوا جرو بحث کشیده باشد بازهم خداحافظی کنید و بعد گوشی را بگذارید.
– اگر چندین تماس تلفنی همزمان داشتید تا اولی را به پایان نرسید به سراغ دومی نروید. در این مواقع اگر تلفن دوم مهم تر است از تلفن اول عذرخواهی کنید و بگویید تا چند لحظه دیگر با او تماس می گیرید.
– اگر میهمان دارید و یا کسی منتظر شماست مکالمه تان را کوتاه کنید و ادامه مکالمه را به فرصت بهتری موکول نمایید. عدم توجه به این موضوع بی احترامی به فردی است که منتظر شماست. یادتان باشد هنگامی که در جمعی هستید یا با فرد دیگری مشغول صحبت کردن، پیاده روی و غیره شده اید، خلاف ادب است که با مکالمه تلفنی، آن جمع یا فرد مورد نظر رادر انتظار خود بگذارید.
– شوخی و مزاحمت های تلفنی حتی اگر به منظور تنوع و خنده باشد بازهم خلاف انسانیت است و ممکن است عواقب بدی در انتظار هر دو طرف باشد.
هدیه دادن
هدیه دادن نوعی ابراز علاقه به دیگران است که موجب بهبود و توسعه روابط اجتماعی می شود. اگر این هدیه غیرمنتظره باشد احساسی که در آن لحظه به هدیه گیرنده دست می دهد تاثیر بسیار مثبتی بر خلق و خوی وی خواهد گذاشت.
– هدیه حتما نباید با ارزش و گران قیمت باشد زیرا این نوع هدایا معمولا برای جبران زحمات، رشوه دادن، خودنمایی و نرم کردن دیگران مورد استفاده قرار می گیرد و اغلب اوقات(نه همیشه) پشت آن منظور یا دلیلی نهفته است و کم تر برای ابراز علاقه صورت می گیرد.
– وقتی به میهمانی دوستان و اقوام در شهر دیگری می روید، بهتر است هدیه ای برای او تهیه کنید که در این موارد می توانید از سوغات شهر خودتان استفاده کنید.
– به هیچ عنوان هدایا را در قالب پول نقد پرداخت نکنید.
– هیچ گاه از دیگران طلب سوغاتی یا هدیه نکنید حتی به عنوان شوخی!
– اگر قصد دارید برای اعضای خانواده تک تک هدیه ببرید دقت کنید کسی را از قلم نیاندازید و اختلاف ارزشی هدایا چشمگیر نباشد.
– از دیگران نخواهید وسایلشان را به رسم یادگاری به شما بدهند.
– فرزندانی که قصد دارند برای پدر و مادر خود هدیه تهیه کنند بهتر است با پول توجیبی خودشان یک هدیه کوچک بخرند، این کار بهتر از آن است که با پول خودِ پدر و مادر برای آن ها هدیه بزرگ خریداری شود.
– رسم است که در میهمانی ها برای میزبان دسته گل یا شیرینی هدیه می برند اما بردن میوه توهین به آقا و خانم میزبان محسوب می شود.
– وقتی توسط میهمان هدیه ای دریافت کردید از او تشکر کنید و هدیه را خارج از دید دیگر میهمانان باز کنید و مجداد از هدیه دهنده تشکر کنید و هدیه او را ارزشمند بشمارید. البته بازهم خارج از دید سایر میهمانان این کار را انجام دهید!
– هدیه به خانم ها باید توسط خانم هدیه دهنده تقدیم گردد و هدیه آقایان توسط آقای هدیه دهنده. در دوران نامزی طرفین شخصا هدیه را به یکدیگر پیشکش می کنند.
– بچه ها از هدیه مشترک خوششان نمی آید و این کار موجب نزاع و درگیری بین آن ها می شود.
– بهتر است برای هریک از کودکان هدیه مناسبی خریداری شود تا موجب دردسر نگردد. مثلا کودک آن را نخورد و خفه نشود!
– هدیه نباید به گونه ای باشد که جنبه تحقیر، توهین و سوء تفاهم به خود بگیرد.
– در پاسخ هدیه دیگران بهتر است هدیه بدهید نه ناسزا!
– هنگام دریافت هدیه روی خوش نشان دهید و کم تر آن را برانداز کنید!
– هیچ گاه هنگام هدیه دادن به این فکر نکنید که” مگر او برای من چه کار کرده یا چی هدیه آورده” شما همیشه کار خودتان را بکنید زیرا با این کار استقلال شخصیتی خود را نشان می دهید.
