در هیچ عصر و دورهای به اندازهی زمانهی معاصر ما، هنر تا این حد درآمدزا نبوده است. از دیرباز هنرمندان در دنیای هنر تنها بودهاند و آنها نیز صرفا از روی عشق و علاقه به این سمت سوق داده شدند، ولی در چند سدهی اخیر که هنر از جایگاه تفریح و تجملدوستی اشرافان و ثروتمندان به میان عموم مردم ورود پیدا کرده و امروزه نیز جمعیت چندمیلیاردی دنیا و گسترش خارقالعادهی رسانهها مزید بر علت شده تا مخاطبان هنر افزایش چشمگیری بیابد. تودهی عظیم مخاطبان هنر همچنین تقاضا را برای آثار آن بالا برده و در نتیجه، هنر نیز مانند مقولات دیگری چون ورزش، ادبیات و غیره به یکی از مقولههای ثروتآفرین تبدیل شده است. با بهرهگیری از رتبهبندی و اطلاعات فهرست قدرتمندترین شخصیتهای بازار هنر مجلهی ArtReview (معتبرترین مجلهی هنری جهان)، در ادامه به معرفی بعضی از قدرتمندترین اشخاص دنیای هنر میپردازیم که بدون داشتن خلاقیت و نبوغ هنری و صرفا از طریق فعالیت اقتصادی در بازار هنر به موقعیت کنونی خود دست پیدا کردهاند.
لری گاگوزیان
لری گاگوزیان یکی از بزرگترین گالریداران و دلالان آثار هنری دنیاست که طبق ردهبندی مجلهی آرتریویو از سال 2003 تا کنون هرساله یکی از پنج فرد قدرتمند دنیای هنر معرفی شده است. گاگوزیان 70 ساله- معروف به گوگو- که کار خود را از دهه 70 میلادی با فروش پوستر شروع کرد، با همکاری کلکسیونرهای بزرگی چون داگلاس کریمر و اِلی برود توانست فروشهای خوبی ترتیب دهد و رشد سریع در تجارتش را تجربه کند. گوگو که به خاطر برپایی سالانهی 13 نمایشگاه هنری در حد موزههای سطح بالا شهرتی جهانی دارد، اکنون مالک 15 گالری، یک فروشگاه پوستر و یک مجله است که درآمد سالانهی آنها نزدیک به یک میلیارد دلار میرسد. گاگوزیان از ارمنیتبارهای آمریکاست که در لسآنجلس به دنیا آمده و فارغالتحصیل رشته ادبیات انگلیسی از دانشگاه UCLA است.
دیوید زوئیرنِر
دیوید زوئیرنر (متولد 1964) یکی دیگر از بزرگترین دلالان آثار هنری جهان است که مجلهی آرت ریویو و همچنین فوربس در چند سال اخیر همواره وی را یکی از چند نفر اول فهرست قدرتمندترین و تاثیرگذارترین افراد دنیای هنر شمردهاند. این دلال و کلکسیونر آلمانیالاصل پسر رودولف زوئیرنر –از تاجران آثار هنری آلمان- بوده که بعد از اتمام دبیرستان از شهر کلن به نیویورک مهاجرت میکند و به عشق نوازندگی درام به سبک جاز در دانشگاه موسیقی میخواند. اما بعد از مدتی تجارت آثار هنری را ترجیح داده و با گالریهای بروک الکساندر و ایوان ویرت همکاری میکند تا اینکه در 1993 اولین گالری خود را در اطراف نیویورک برپا میکند. او حالا تجارتش را از طریق مجموعه گالریهای David Zwirner Gallery نیویورک، چلسی و لندن پی میگیرد، مخصوصا اینکه به تازگی یک گالری پنج طبقه مینیمالیستی هم به فاصلهی یک خیابان از گالری مرکزی خود باز کرد و امسال هم کارهای یایویی کوزاما را به نمایش گذاشته است.
ایوان ویرت
این تاجر سوئیسی آثار هنری احتمالا قدرتمندترین شخصیت جریانساز بازار هنر است که خلاقیتهای جدید را به خوبی شناسایی میکند و در شرکت گالریهای بینالمللیپ Hauser & Wirth معرفی میکند، بهطوری که فایننشال تایمز گالریهای وسیع کنار طبیعت وی را بازار ایدهها مینامد. مجلهی آرت ریویو ایوان ویرت (1970) و مانوئلا ویرت را مشترکا در سال 2015 در ردهی اول و در 2013 و 2014 هم در ردهی سوم فهرست تاثیرگذارترین اشخاص دنیای هنر 2015 معرفی کرد، هرچند که در طی 12 سال فعالیت فهرست تاثیرگذارترین اشخاص دنیای هنر آرت ریویو، ایوان ویرت بعد از لری گاگوزیان بالاترین رتبههای اول را داشته است. ایوان شرکت گالریداری و تجارت آثار هنری هاوزر اند ویرت را به سال 1992 در سوئیس با همکاری مانوئلا و همچنین اورسولا هاوزر –بهترتیب همسر و مادرزن ایوان- تاسیس کرد و حالا مالک گالریهای دیگری هم در زوریخ، لندن، نیویورک و سامرست هم است و در 2016 به لسآنجلس هم ورود پیدا میکند. همچنین هاوزر اند ویرت یک انتشاراتی متخصص در چاپ کتابهای مربوط به هنر مدرن و معاصر هم بوده که تاکنون بیش از 100 عنوان کتاب چاپ کرده است. بهعلاوه که هاوزر اند ویرت شکل جدیدی از بازاریابی هنری را رواج داده و به این ترتیب، سال پیش 100 هزار بازدیدکننده را با برنامههای آموزشی، پرورش انواع دام، تهیه غذای طبیعی و تازه، رستورانداری و مهمانخانهداری خود به گالری روستایی سامرست جذب کرده است.
ماریان گودمن – خانم ماریان گودمن 87 سالهی نیویورکی از دلالان کهنهکاری است که چند دهه کارهای گرهارد ریختر، لارنس واینر، ویلیام کنتریج، چان بالدساری و توماس استرات را وارد بازار کرده است. نفوذ بالایش در میان هنرمندان و بزرگان، گالریهای معروفش در نیویورک، پاریس و لندن و همچنین کلکسیون ارزشمند آثار هنرمندان بزرگ وی شهرتی بیمانند به گودمن داده است.
جِی جوپلین
گالری White Cube جی جوپلین بود که دامین هیرست و تریسی اِمین نام خود را جهانی کردند، حالا هم همین گالری با ارائهی کارهای تیستر گیتس، دیوید همونز، لیو وِی و هنرمندان جوانی چون کریستین روسا و ویرجینیا اووِرتون قصد دارد دوباره تاریخساز شود؛ هرچند که گالریهای دیگر جوپلین در هنگکنگ، سائوپولو یا سه گالری لندنی میدان هوکستون، میفیر و برموندزی هرکدام تاثیرگذاری خودشان را هم داشتهاند.
دومینیک لِوی – این خانم تاجر هنر سوئیسی که زمانی در شرکت حراجی Christie’s مجری فروشهای خصوصی بود، حالا با گالری جدیدش در نیویورک که خیلی باکلاس و البته بسیار گرانفروش هم است، حسابی غوغا کرده است.
همچنین باید از امانوئل پروتن نام برد که بیشتر به خاطر سلیقهی پاپپسند و نمایشهای بینظیرش در جشنوارههای هنر بازل و میامی، بعد از سالها فعالیت در لندن و برلین، حالا دوباره برای افتتاح گالری جدیدش به پاریس بازگشته است. دانیل بوخولتز که سالها در شهر تولدش، کلن فعالیت داشته، در 2008 به برلین منتقل شد و تجارتش را گسترش داد. ایزا جنزکن مجسمهباز که 25 سال است با بوخولتز کار میکند، سال پیش در موزهی هنرهای نوین نیویورک کارهایش را به نمایش گذاشتند و بوخولتز با شهرت بیشتر این هنرمند، سود بیشتری به جیب زد.
خانم سَدی کولز اهل لندن هنوز گرایشات موسیقی پانک خود را حفظ کرده و حالا گالری جدیدی در خیابان کارنبی باز کرده است. سدی کولز بیش از دو دهه دلال محبوب هنرمند معروفی چون سارا لوکاس بوده که سال بعد نمایندهی هنری انگلستان در جشنوارهی ونیز خواهد بود. از دیگر تاثیرگذارترین تاجران آثار هنری مدرن امروز باید به این نامها اشاره کرد: باربارا گلدستون، نیکلاس لوگزدِیل، اِوا پِرزنهوبر، مونیکا اسپروت و فیلومن ماگِرس، آیویند فورنسویک و تونی وبستر که مالک بهترین گالری لندن بنام Modern Institute است.