عمارت کاخ موزه نیاوران تهران

کاخ نیاوران در مجموعه باغ نیاوران در میدان شهید باهنر (میدان نیاوران) تهران واقع شده است. کاخ نیاوران در باغی درکنار روستای «گُرده وی» یا «گُرده به» که در نیاوران امروزی قرار داشت ساخته شد. این باغ در نیزاری درهمسایگی این روستا ایجاد شد. باغ ییلاقی فتحعلی‌شاه قاجار که در این نیزار ایجاد شد را «نی آوران» نامیدند که بعدها به نام «نیاوران» مشهور شد.

مجموعه کاخ موزه نیاوران شامل؛ کتابخانه اختصاصی، کاخ نیاوران ، کوشک احمدشاهی، کاخ صاحبقرانیه، موزه جهان نما، باغ کتیبه ها، موزه حوضخانه، موزه خودروهای کاخ نیاوران، مدرسه اختصاصی است.

محمدشاه در باغ نیاوران بنای کوچک و ساده ای بنا کرد و به دنبال او ناصرالدین‌شاه قاجار” کاخ صاحبقرانیه ” را در این باغ ساخت. آخرین بنایی که در دوران قاجار در این باغ ساخته شد ” کوشک احمدشاهی” است.

کاخ کوچک فتحعلی شاه در باغ نیاوران در زمان محمدرضا پهلوی تخریب و کاخ نیاوران بجای آن ساخته شد. طراح بنا محسن فروغی بود که طرح خود را بیشتر از معماری ایرانی و تلفیقی از هنر پیش و پس از اسلام الهام گرفته بود.

کاخ نیاوران با مساحتی در حدود 9000 مترمربع در دو طبقه و یک نیم طبقه در باغ نیاوران واقع شده است. در ابتدا این کاخ را به عنوان محلی برای پذیرایی سلطنتی و اقامت میهمانان عالی رتبه دربار طراحی نمودند اما در حین عملیات اجرایی با اعمال تغییراتی در کاربری به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده او اختصاص یافت.